Nông nghiệp là ngành nuôi sống 7 tỷ người trên trái đất nhưng cũng đồng thời là một trong những ngành nghề gây thương tổn trầm trọng đến môi trường. Và đó là lý do nông nghiệp sinh thái ra đời.
Thế nào là nông nghiệp sinh thái?
Vượt trội hơn cả nông nghiệp hữu cơ chính là nông nghiệp sinh thái. Nông nghiệp sinh thái được đánh giá là phương thức trồng trọt cao nhất trong những mô hình nông nghiệp bền vững. Đặc điểm của nông nghiệp sinh thái là sử dụng những phương pháp tái tạo và giữ gìn hệ sinh thái như trồng rừng, không cày bừa, trồng đa canh và đặc biệt là thuận theo tự nhiên.
Theo đó, đất luôn được bồi đắp dinh dưỡng từ việc cắt tỉa và không cần sử dụng đến phân bón hóa học. Sản phẩm thu được nông nghiệp sinh thái thường được phân phối qua các kênh đặc biệt, vì thế tránh được áp lực từ vòng quay năng suất cũng như giá cả thị trường chi phối.
Vườn rừng – mô hình tương hợp năng lượng
Ernst Gotsch là một nông dân kiêm nhà nghiên cứu nông nghiệp người Thụy Sĩ, là người dành hàng chục năm để tìm hiểu và vận dụng nông nghiệp sinh thái. Ông đã chứng minh được con người hoàn toàn có thể sống chan hòa với rừng và sản xuất lương thực từ rừng, thậm chí có thể bảo vệ rừng một cách hoàn hảo và giúp cải tạo các vùng đất đã thoái hóa và bạc màu.
Phương pháp Syntropic Agriculture của Ernst Gotsch
Phương pháp Syntropic Agriculture – được hiểu là “ Nông nghiệp tương hợp năng lượng”. Phương pháp này hướng đến sự cân bằng năng lượng trong toàn hệ thống, đây là kỹ thuật làm vườn thâm canh phối hợp cùng lâm nghiệp. Điểm mấu chốt là phân bổ các loại thực vật với các khoảng cách và tầng khác nhau. Kế đó là kỹ thuật cắt tỉa những cây thân gỗ, cây ăn quả. Các bộ phận của cây được cắt tỉa giúp tái tạo các chất hữu cơ trong đất liên tục mà chẳng cần bổ sung bất cứ một chất hữu cơ nào từ bên ngoài.
Đất được hồi phục nhờ vào việc sản xuất rau và trái cây. Sự khác biệt của ô hình này là khi thu hoạch, đất thậm chí trở nên tốt hơn, màu mỡ hơn thuở ban đầu.
Thành tựu của mô hình
Ernst cho rằng nông nghiệp truyền thống không tạo thuận lợi cho sự sống tự nhiên. Sự kết hợp nông lâm nghiệp giúp người nông dân thừa hưởng lợi ích từ sự năng động của rừng.
Mô hình của Ernst không những phù hợp với các vườn rừng nhỏ. Ông đã vận hành thành công mô hình trên với trang trại có diện tích lên đến 5.000 ha có tên là Fazenda Da Toca tại Brazil. Đây là minh chứng về khả năng sản xuất ở quy mô lớn của mô hình vườn rừng.
Ý tưởng lớn gặp nhau
Mô hình nông nghiệp sinh thái này cũng chính là điều mà nhà nông học Masanobu Fukuoka đã đề cập trong quyển sách nổi tiếng “Cuộc cách mạng một-cọng-rơm”. Trong đó, ông đề xuất phương pháp phủ rơm rạ trở lại ruộng lúa sau khi thu hoạch để bổ sung chất dinh dưỡng cho đất. Cây trồng được trồng theo 4 nguyên tắc nền tảng:
- Không cày xới đất
- Không dùng phân hóa học hoặc phân ủ
- Không làm cỏ bằng việc cày xới hay dùng thuốc diệt cỏ
- Không phụ thuộc vào hóa chất
Trong tác phẩm, có 1 đoạn Ông nói rằng “Đối với người nông dân trong công việc của mình: hãy phụng sự tự nhiên rồi mọi chuyện đều sẽ đâu vào đó. Làm nông đã từng là công việc thiêng liêng. Khi nhân loại rời xa khỏi lý tưởng này là khi nền nông nghiệp thương mại hiện đại bắt đầu. Khi người nông dân bắt đầu trồng cây để kiếm tiền, họ đã quên mất những nguyên tắc thực sự của nông nghiệp.” – Masanobu Fukuoka.
