Israel là một quốc gia nhỏ có diện tích trên 20.000 km2 nhưng hơn 70% diện tích đất đai là sa mạc, phần còn lại là đồi núi đá trọc, khí hậu vô cùng khắc nghiệt. Điều tiềm năng nhất của quốc gia này có lẽ là con người, tộc người Israel được xem như biểu tượng của nông nghiệp, sự mày mò trong nghiên cứu và sáng tạo xuất chúng của con người tại đất nước Israel đã tạo nên những thành tựu vượt bật cho nền nông nghiệp thế giới. Những phát minh vĩ đại này là nền tảng đổi mới cục diện nông nghiệp trên khắp châu lục. Đời sống gian truân không những trui rèn khả năng sáng tạo mà đồng thời kiến tạo nên thương hiệu trí tuệ cho những con người đến từ xứ sở này.
Ngành nông nghiệp Israel được “phù phép”
Vốn chẳng được thiên nhiên ưu đãi , nhưng Israel là quốc gia duy nhất trên thế giới có khả năng chuyển hóa sa mạc cằn cỗi trở thành đất canh tác, trồng trọt và thay đổi diện mạo nông nghiệp nhân loại. Yếu tố gì đã biến một quốc gia có phần lớn lãnh thổ là sa mạc trở thành thung lũng Silicon của thế giới trong lĩnh vực nông nghiệp và công nghệ nước? Có thể chính sự khắc nghiệt tự nhiên đã gọt giũa tâm thức họ trở nên sắc bén. Đây đúng là phép màu vi diệu về khả năng dung hòa giữa con người và thiên nhiên.
Nền tảng từ lịch sử
Hơn 2000 năm trước, đất nước Israel nằm tại trung tâm sa mạc Negev vốn chỉ có người Nabateans sinh sống, họ đã dành phần lớn thời gian trong đời để tìm ra giải pháp tồn tại và phát triển trong điều kiện khắc nghiệt. Người Nabateans đã sáng chế ra được hệ thống thu gom nước lũ để dẫn truyền đến các khu vực chung quanh hoặc các hố và rãnh lớn được đào thủ công nhằm trồng những giống cây nhỏ đến lớn.
Kể từ đó, hệ thống ngày một phát triển khi con người biết thêm cách dùng những giống cây họ đậu có khả năng hấp thụ nitơ trong khí quyển thông qua rễ, với ý nghĩa giữ cho đất màu mỡ, không tốn nhiều kinh phí, nhằm đảm bảo tính bền vững và ổn định lâu dài của hệ thống.
Tận dụng tự nhiên
Thời nay tại những nước đang phát triển, họ thường đốn cây củi để tạo lửa. Hành động này khiến cho nhiều vùng đất bị hoang mạc hóa, thiếu hụt thảm thực vật để giữ đất và chất dinh dưỡng từ cát vì mưa sẽ cuốn trôi đi lớp đất mặt, chừa lại lớp đất cát không có khả năng trồng cây.
Đẳng cấp của Israel được thể hiện qua việc phát triển nhà máy điện tử từ nguồn năng lượng mặt trời (nguồn năng lượng sạch vĩnh cửu) đến các hộ sản xuất hoặc những khu vực làng xã. Bên cạnh đó, các nhà khoa học và công ty Israel còn sáng chế ra loại pin quang điện tập trung (CPV), đây đồng thời là giải pháp cho chính nền nông nghiệp Israel và cả những quốc gia đang phát triển phải đối diện với tình trạng phá rừng. Israel đã tinh tế xử lý sự sa mạc hóa bằng biện pháp sử dụng nguồn năng lượng mặt trời như một phương pháp thay thế tương đương so với việc chặt củi để đốt thông thường.
Công nghệ hài hòa với môi trường và tiên tiến nhất thế giới
Vào năm 1960, công ty Israel Netafim đã tạo dựng thành công công nghệ tưới nhỏ giọt tiên tiến, những nguồn nước quý hiếm trên sa mạc chỉ được dùng cho việc trồng cây. Một trong những cây trồng phát triển nhất tại Negev được trồng trên sa mạc Israel là giống cà chua anh đào mà ta dễ dàng tìm thấy tại những cửa hàng tạp hóa trên toàn thế giới. Cà chua anh đào ở Negev có vị ngọt hơn gấp 2 đến 3 lần so với các vùng khác do có nước trồng cây vô cùng chất lượng, mức khoáng chất có trong nước này rất cao. Hiện nay, nông dân Israel vẫn đang phát triển nhiều giống cà chua mới hơn nhằm tăng năng suất trong khi Negev vốn đã tăng sản lượng cà chua hơn những nước khác trên thế giới từ 3 đến 4 lần.
Tương tự với cà chua anh đào, Negev là nơi có vườn ô liu, những giống trái cây, rau quả và nhiều loại cây trồng có thể chống chịu với khí hậu sa mạc.
Tại sa mạc Judean, gần phía Bắc khu vực Biển Chết nền nông nghiệp sa mạc thậm chí còn phát triển hơn rất nhiều. Tại đây, nông dân tận dụng những khoáng chất có từ Biển Chết, dạng khoáng chất này thường tìm được trong đất và cát, hỗ trợ cho những giống cây ăn quả tăng trưởng vượt trội.
Cá “bơi giữa sa mạc”…
Cá là nguồn thực phẩm cung cấp protein quen thuộc của con người trên cả thế giới. Một số quốc gia đang trong tình trạng bế tắc vì không thể xây dựng nguồn cung cấp cá dùng trong nước vì điều kiện về diện tích nuôi bị giới hạn do điều kiện tự nhiên và nguồn nước. Trong khi đó, đất sa mạc cằn cỗi thênh thang tại Israel không những được dùng để trồng cây mà còn được sử dụng để nuôi trồng thuỷ sản, phát triển những trại cá lớn mang lại lượng thu nhập cho quốc gia này.
Hệ thống nuôi cá trên sa mạc của người dân Israel có nguồn nước lợ chất lượng thấp, nước này có lượng muối cao và quan trọng để nuôi cá biển, họ bơm nó qua đất vào những bể nuôi cá. Đặc sắc hơn chính là hệ thống dùng các giống vi khuẩn được phát triển để làm sạch bể nuôi và sạch mầm bệnh ở cá. Phương pháp này khiến gần như không còn chất thải trong ao nuôi nên không cần thay nước. Israel tăng thêm thu thập nhờ xuất khẩu cá biển sang nhiều nước trên thế giới, chủ yếu là châu Âu.
Những gì mà con người tại quốc gia này làm được chỉ có thể miêu tả bằng 2 từ “Kỳ tích”. Đây không chỉ là bài viết thuật lại thông tin mà còn là bài học khai sáng mà Israel để lại cho các quốc gia đi lên nhờ nông nghiệp.