Trong năm 2014, Cơ quan xử lý những vấn đề cho người tiêu dùng Nhật Bản (CAA) đã có quy định về Tiêu chuẩn dán nhãn thực phẩm. Trong nội dung Tiêu chuẩn có vài yêu cầu rất quan trọng cho các công ty xuất khẩu tại Việt Nam. Đầu tiên là về mặt kỹ thuật, Tiêu chuẩn này áp dụng cho tất cả mọi mặt hàng thực phẩm tiêu thụ trên thị trường Nhật Bản. Tuy nhiên những yêu cầu về dán nhãn dinh dưỡng thì không áp dụng cho thực phẩm tươi sống, đồ uống có cồn và những sản phẩm được sản xuất từ những công ty quy mô dưới 20 nhân viên hoặc các sản phẩm được nhập khẩu từ những công ty có dưới 5 nhân viên. Ở góc độ thương mại, Tiêu chuẩn này quy định trách nhiệm dán nhãn dành cho những công ty nhập khẩu và không yêu cầu dán nhãn sản phẩm tuân thủ tiêu chuẩn này tại thời điểm thông quan. Lưu ý là Tiêu chuẩn này không làm thay đổi quy định dán nhãn đối với những sản phẩm biến đổi gen cũng như không thay đổi quy định về dán nhãn truy xuất nguồn gốc.
Tiêu chuẩn có hiệu lực từ tháng 4 năm 2015. Thời hạn thi hành là 5 năm dành cho việc dán nhãn toàn bộ những sản phẩm thực phẩm chế biến và phụ gia thực phẩm, thời hạn thi hành 1,5 năm dành cho những sản phẩm tươi sống.
Hệ thống phân loại thuế quan đối với thực phẩm chế biến và tươi sống
Luật Tiêu chuẩn nông nghiệp Nhật Bản (JAS) và Luật an toàn vệ sinh thực phẩm sẽ phân loại đối với cùng loại sản phẩm dựa theo ba danh mục sản phẩm: thực phẩm tươi sống, thực phẩm chế biến hay phụ gia thực phẩm.
Giả sử như các dạng thực phẩm có tí muối hay sấy khô thường được Luật an toàn vệ sinh thực phẩm phân loại là thực phẩm tươi sống. Nhưng theo Tiêu chuẩn phân loại sản phẩm này của Nhật thì đây lại là thực phẩm chế biến và phải làm đúng theo quy định dán nhãn tương đương. Thậm chí các sản phẩm không thuộc phạm vi chế biến nhưng được đóng gói để bán lẻ trực tiếp (như salad) thì vẫn bị xem là thực phẩm chế biến nếu chiếu theo quy định của Tiêu chuẩn này.
Mã xác minh nhà sản xuất và thông tin liên hệ
Đối với những luật trước đây thì tên và địa chỉ của đơn vị sản xuất thực phẩm có thể thay thế bằng mã xác minh nhà sản xuất. Thế nhưng, theo tiêu chuẩn mới này thì việc dùng mã xác minh chỉ được phép khi sản phẩm được sản xuất bởi hơn hai đơn vị sản xuất. Do đó, những công ty sản xuất nhỏ tại Nhật phải cung cấp tên cũng như địa chỉ của đơn vị sản xuất lên toàn bộ nhãn mác của sản phẩm.
Còn nếu như dùng mã xác minh, theo Tiêu chuẩn này thì nhãn mác sản phẩm phải cung cấp một trong những thông tin như:
– Thông tin liên hệ dịch vụ chăm sóc khách hàng
– Địa chỉ website công ty
– Tên, địa chỉ và mã ID của toàn bộ đơn vị sản xuất.
Tiêu chuẩn này cũng quy định tất cả nhãn mác phải có tên và địa chỉ cả nhà sản xuất lẫn nhà phân phối sản phẩm. Sự thay đổi trong chính sách này phần lớn là để giải quyết tình trạng thiếu thông tin trên những sản phẩm thực phẩm dùng làm quà tặng (tiếng Nhật gọi là omiyage) và trên nhiều sản phẩm dán nhãn tư nhân ở những cửa hàng tạp hóa. Phần lớn những sản phẩm trong những đoạn thị trường này đều có nhà sản xuất và phân phối hoàn toàn khác nhau nên tất cả các sản phẩm nhập khẩu phải có tên và địa chỉ trên nhãn mác bao gói để thông tin được phân loại chi tiết rõ ràng.
Yêu cầu về dán nhãn dị ứng
Những yêu cầu về dán nhãn thực phẩm trước đây cho phép nhà sản xuất được bỏ qua những thành phần khiến dị ứng trên nhãn mác bao gói nếu đó là sản phẩm có thể làm dị ứng. Nhưng theo tiêu chuẩn này thì có 7 chất gây dị ứng bắt buộc phải dán nhãn và 20 chất gây dị ứng khuyến khích dán nhãn. Dưới đây là thông tin về danh mục 7 chất khiến dị ứng bắt buộc phải dán nhãn và 20 chất khiến dị ứng được khuyến khích dán nhãn theo như tiêu chuẩn nhãn dán Nhật Bản:
+ Chất gây dị ứng bắt buộc phải dán nhãn: Trứng, sữa, kiều mạch, lúa mì, đậu phộng, cua, tôm
+ Chất gây dị ứng được khuyến khích dán nhãn: Bào ngư, cá thu, mực, cá hồi, trứng cá hồi, hạt điều, hạt óc chó, nấm matsutake, vừng, đậu nành, mứt, táo, chuối, quả kiwi, cam, đào, thịt bò, thịt gà, gelatin, thịt lợn.
Ví dụ như trứng được xem là có tên trong những sản phẩm có sốt mayonnaise. Tiêu chuẩn này quy định toàn bộ những chất khiến dị ứng phải được dán nhãn riêng (ví dụ, lòng đỏ trứng khô (bao gồm cả trứng)). Nếu sản phẩm có cùng chất gây dị ứng tại các thành phần khác nhau trong một sản phẩm chế biến (ví dụ như salad trứng có chứa trứng và cả mayonnaise có chứa trứng) thì phải được dán nhãn mỗi lần xuất hiện trong một thành phần. Lưu ý là không cho phép việc dùng từ “có thể chứa” (“may contain”) mà mọi thứ phải rõ ràng.
… Còn nữa…